ÇALIŞMA SÜRESİ 30 YILI AŞANLARIN EMEKLİLİK PRİM ALACAĞI

 ÇALIŞMA SÜRESİ 30 YILI AŞANLARIN

                   EMEKLİLİK PRİM ALACAĞI

Ülkemizde emekliliğe ilişkin ikramiye alacakları 07.01.2015 tarihine dek 30 yıllık hizmet süresi üzerinden hesap edilmekteydi. Bu hesaplamanın dayanağını oluşturan yasa maddesi Anayasa Mahkemesi Kararı ile iptal edilmiş olup, 07.01.2015 tarihinden daha sonra emekliye ayrılanların emeklilik prim hesabı toplam hizmet süresi üzerinden yapılmaktadır.

Hal böyle olmakla birlikte; 07.01.2015 tarihinden önce emekli olanların prim alacaklarının da iş bu yasa maddesinin iptali ile değişen uygulama gereği talep ve dava edilmesi söz konusu olmuştur. Bu hususa ilişkin SGK ’ya yapılan talepler reddedilmekle; açılan davalarda Ankara 12. İdare Mahkemesi’nin 2015-484 E, 2015-1025 Karar sayılı ve 30.06.2015 tarihli kararı emsal olarak gösterilmektedir. Ankara 12. İdare Mahkemesi’nin iş bu iptal kararı Danıştay İlgili Hukuk Dairesince de onanmıştır. Davalı kurumca Karar Düzeltme Yoluna başvurulmuş ise de henüz karar düzeltme konusunda Danıştay ilgili hukuk dairesince hüküm tesis edilmemiştir.

YASA MADDESİNİN İPTAL EDİLEN KISMI VE İPTALDEN ÖNCEKİ UYGULAMASI ŞU ŞEKİLDEDİR.

5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu’nun 17.01.2012 günlü  6270 sayılı  Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 1. Maddesi ile değiştirilen 89. Maddesinin  dördüncü fıkrasının 1. Cümlesinde yer alan “… Verilecek emekli ikramiyesinin hesabında 30 fiili hizmet yılından fazla süreler dikkate alınmaz” ibaresi Anayasa Mahkemesince iptal edilmiştir.

Madde iptal edilmeden önceki uygulamada emeklilik primi alacağında en fazla 30 yıllık süre üzerinden hesaplama yapılmaktaydı. Çalışması 30 yılın altında olan kişilerin emeklilik prim alacağı hizmet süresinin tamamı üzerinden hesap edilmekte olup, bu hususta herhangi bir değişiklik mevcut değildir. Örneğin 25 yıl 10 ay 3 gün çalışma yapan kişinin emeklilik prim alacağı 25 yıl 10 ay 3 gün üzerinden hesaplanmaktadır.

 Ancak çalışması 30 yılı aşan kişilerin emeklilik prim alacakları hizmet süresine bakılmaksızın 30 yıl üzerinden hesap edilmekteydi. Örneğin; 30 yıllık çalışması olan kişi de 35 yıllık çalışması olan kişi de emeklilik prim alacağını 30 yıl üzerinden almaktaydı. Bu uygulama ile kişilerin 30 yıl üzerindeki çalışmaları “yok hükmünde” sayılmaktaydı. Kişi 38 yıllık hizmet vermiş olsa da, iş bu 8 yıllık çalışması prim hesabında dikkate alınmamaktaydı.

Eşitlik ilkesine aykırı bu yasa maddesi ile hukuk devleti ilkesi de ihlal edilmekteydi.

 ANAYASA MAHKEMESİ İPTAL KARARI İLE MEYDANA GELEN DEĞİŞİKLİKLER NELERDİR?

Bu değişiklikleri iki başlık altında incelemek gerekir.

1)    İptal kararının yayımlanmasından sonra emekli olanlar

Bu kişilerin iptal edilen maddeden yararlanması için yapması gereken herhangi bir işlem bulunmamaktadır. Bu kişilerin emeklilik primleri kurum tarafından tam olarak hesap edilmekte ve ödenmektedir.

2)    İptal kararının öncesinde emekli olarak prim alacaklarını 30 yıl üzerinden alanlar

Bu kişilerin geçmişe dönük olarak emeklilik prim alacaklarını almaları daha meşakkatli olacaktır.

Şöyle ki;

30 yıl üzerinde çalışma yapmış ancak emeklilik prim alacağını 30 yıl üzerinden almış olanlar; öncelikle iş bu 30 yıl üzerindeki çalışmalarına karşılık gelen primlerin tahsili için SGK ’ya başvuru gerçekleştirmek zarureti içerisindedir.

İş bu başvuruya SGK tarafından olumlu yanıt verilmesi yahut kişiye ödeme yapılması halinde kişi alacağına kavuşacak ve hukuki uyuşmazlık oluşmayacaktır. (Şuan için SGK tarafından tüm başvurular reddedilmekle kişilere ödeme yapılmamaktadır. )

Ancak SGK tarafından iş bu başvuruya olumsuz yanıt verilmesi yahut zımni ret yolu ile başvurunun reddedilmesi halinde dava açma süresi başlamaktadır.

Kurum yapılan başvuruları yazılı şekilde reddedebileceği gibi 60 gün içinde cevap vermeyerek zımni ret de gerçekleştirebilir. Kurumca yapılan yazılı/zımni ret bir idari işlemdir. İş bu ret yazısının tebliği yahut zımni ret tarihi ile birlikte dava açma süresi başlamakta olup, iş bu süre 60 gündür. (Tüm idari işlemlerde olduğu gibi.)

Emeklilik prim alacağı 30 yıl üzerinden hesaplananların; eksik ödenen prim alacağına kavuşmaları için yapılması gereken işlemleri kısaca özetlemek gerekirse;

-         30 yıl üzerinde çalışma yapmış, ancak emeklilik prim alacağını en fazla 30 yıl üzerinden almış kişiler öncelikle ilgili SGK İl veya ilçe Merkezlerine giderek kuruma BAŞVURU DİLEKÇESİ vermelidir. (İş bu başvuru dilekçesi ilgili SGK kurumlarında matbu dilekçe/form olarak yer almakta olup, formda yer alan bilgilerin tam ve eksiksiz doldurulması gerekmektedir. İş bu başvuru kişinin kendisi tarafından yapılabileceği gibi bir vekil aracılığıyla da yapılabilmektedir.)

-         Başvuru dilekçesi üzerine kurumun cevap vermesi beklenir. Verilen cevap üzerine 60 GÜN İÇİNDE DAVA AÇILMASI gerekmektedir. Kurum eğer cevap vermez ise başvuru tarihinin üzerinden 60 gün beklenilir ve kurumun bu süre içerisinde cevap vermemesi zımni ret olarak sonuç doğurur. Yine iş bu zımni ret işlemi üzerine 60 gün içinde dava açılması gerekmektedir. İdare hukukunda süreler kesindir. Bu nedenle sürelerin geçmesi halinde dava açma hakkı yitirilmiş olur. Süreleri dikkatli bir şekilde takip etmek elzemdir.  

-         Dava iki şekilde sonuçlanacaktır. İdari işlemin iptali ya da idari işlemin iptali talebinin reddi şeklinde. Dava konusu idari işlemin iptaline karar verilmesi davanın, davacı yönünden olumlu sonuçlanması anlamına gelmektedir. İş bu kararda ise;  emeklilik primlerine ilişkin bir hesap yapılmayacağı gibi ne kadar ödeme yapılacağına ilişkin bir bilgi de bulunmamaktadır.

-         Verilen yerel mahkeme kararında bir meblağ belirtilmediği için ilamlı icra takibi de yapılamayacaktır.

-         Verilen yerel mahkeme kararına müteakip, kuruma iş bu kararın uygulanması talepli başvuru dilekçesi verilmesi gerekmektedir. Bu hususun hukuki dayanağı İYUK (İdari Yargılama Usulü Kanunu) Madde 28/2’dir.  İş bu kararın üzerinden 30 gün geçmesi ile ödeme yapılmaz ise karar ilamsız takip yolu ile icraya konulabilmektedir. (İcraya konulan kararlara kurum tarafından itiraz edilir ise genel mahkemelerde dava açılarak itirazın iptali talep edilecektir.)  

Anlatılan iş bu dava türünde davalı Sosyal Güvenlik Kurumu olduğundan, davalı yerleşim yeri kuralı gereğince davaların ANKARA MAHKEMELERİNDE açılması gerekmektedir.

Açılan davalarda karar verilme süresi ise (Ankara Mahkemelerindeki yoğunluk sebebiyle) yaklaşık olarak 8-9 aydır. Davanın avukat aracılığıyla takip edilmesi halinde iş bu davaların daha kısa sürede sonuçlanması da mümkün olabilmektedir.  

                                                                                                                                                                                                            Sağlık ve esenlikle. 

Hoşça bakın zatınıza…  
Av. Mükerrem Sedef KILIÇ